Bài: Kiến trúc sư Trần Minh Tâm

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn - một người rất “mê” kiến trúc, khi đi chơi với anh em kiến trúc sư thường hay nhắc đến câu nói nổi tiếng của Goethe: “Kiến trúc là Âm nhạc hóa đá”. Anh em kiến trúc sư cũng đùa lại: âm nhạc của anh chắc là “Kiến trúc được hóa lỏng!”. Có nhiều yếu tố nói lên mối liên hệ “bà con” giữa kiến trúc và âm nhạc (dù sao thì cả hai đều được xếp vào bảy ngành nghệ thuật) nhưng có thể tóm gọn là hầu hết bạn bè của tôi mà đã yêu và thông hiểu âm nhạc thì họ cũng đồng thời rất thích kiến trúc, và ngược lại.

Gần đây tôi có nhiều dịp tiếp xúc với Đức Trí, một nhạc sĩ trẻ tài hoa, với một vốn liếng kiến thức hoàn hảo về âm nhạc cộng với niềm đam mê nồng nàn cho kiến trúc. Khi đến nhà anh, một căn hộ do anh tự thiết kế nội thất, tôi gặp được không gian sống thật nhẹ nhàng như một bài ballad, đường nét kiến trúc được chắt lọc như những giai điệu tinh khôi, nhưng đầy cá tính và được kết hợp với nhau một cách hài hòa để tạo nên một bản hòa âm không gian phong phú.

Những thành phần cấu tạo trong xây dựng như cột, đà, mảng tường, cửa... nếu không được sắp xếp thì không thành tác phẩm kiến trúc (nhìn thử đống sản phẩm

Các cửa hàng vật liệu xây dựng thì thấy rõ). Tương tự như thế, vật liệu của âm nhạc - âm thanh, hay ca từ khi nằm riêng rẽ, thì cũng chỉ là những tiếng động, như tiếng còi xe, tiếng lao xao ồn ào ngoài chợ... | Kiến trúc sư hay nhạc sĩ đều dùng những vật liệu đơn giản như thế và bắt đầu với ý tưởng (idea) với các chủ đề (theme) áp dụng các thủ pháp nghệ thuật để kết nối những chất liệu đó lại với nhau, tạo nên đường nét, giai điệu; tạo nên bố cục mảng khối, có tiết tấu, có màu sắc, có những điểm nhấn, có tương phản, có cao trào... Cái trò chơi xếp đặt này để tạo thành tác phẩm trong nghề nghiệp của kiến trúc sư cũng như nhạc sĩ thường rất giống nhau. Chỉ khác là tác phẩm âm nhạc cấu thành theo thời gian, còn kiến trúc thì trong không gian. | Bạn có thể đánh giá tác phẩm kiến trúc này “có tiết tấu dồn dập quá!” hay bài hát nọ “có bố cục mạch lạc chặt chẽ, giai điệu này giàu màu sắc!” đều được. Nếu bạn thích các bài hát lãng mạn trữ tình của gam thứ (minor) và màu sắc không gian sống của bạn có gam màu lạnh, đấy là bạn đã có sự tương tác rất là “cặp đôi hoàn hảo” giữa âm nhạc và kiến trúc rồi.

Trong quá trình lịch sử phát triển của âm nhạc và kiến trúc, có nhiều điểm tương đồng và thường song hành. Tôi hay thích “kết duyên” phong cách âm nhạc với không gian kiến trúc. Một tác phẩm âm nhạc cổ điển của Bach, Mozart hay Beethoven được thưởng thức trong một không gian kiến trúc cổ điển kiểu như thời Victoria chắc là hấp dẫn hơn trong không gian tinh giản kiểu miliature. Rhapsody In Blues của Gershwin trong khán phòng theo phong cách artdeco hay art-nouveau chắc chắn là hay hơn ở trong một không gian modern hay pop-art. Nếu bạn là người thích nghe disco của Boney-M hay pop-rock của Michael Jackson thì căn nhà của bạn đừng nên gắn các đầu cột Doric hay Corinth!

Tạp chí Nhà Đẹp tháng 5 -2012

Xem bài gốc tại đây